Πριν λίγες μέρες ο φίλος αναγνώστης του elkos.gr Δημήτρης Γλενταδάκης μου έστειλε ένα email σχετικά με την ομιλία της κυρίας Johanna Blackley για την ελεύθερη κουλτούρα της μόδας την οποία μπορείτε να δείτε παρακάτω. Βλέπετε στην βιομηχανία της μόδας δεν υπάρχει copyright ή πατέντα στο σχέδιο ενός ρούχου… η προστασία στην βιομηχανία της μόδας περιορίζεται στο εμπορικό σήμα και η πραγματικότητα είναι πως οι ίδια η βιομηχανία εκμεταλλεύτηκε αυτήν ακριβώς την ιδιαιτερότητα, ότι μπορούσε κανείς να αντιγράψει να βελτιώσει και να μετατρέψει τα ρούχα κατά το δοκούν, γιατί θεωρούνται χρηστικά αντικείμενα.
Όμως πέραν από τα σημαντικά σίγουρα οικονομικά μεγέθη υπάρχει μια πτυχή της ιστορίας που δεν ανέπτυξε η κυρία Blackley στην ομιλία της, την οποία τυχαίνει να έχω ζήσει στο άμεσο περιβάλλων μου, αυτή της συνοικιακής μοδίστρας. Με λίγες πρώτες ύλες, μια ραπτομηχανή και μπόλικο ταλέντο μια μοδίστρα μπορούσε να δημιουργήσει μια τεράστια γκάμα πραγμάτων που έμοιαζαν πολύ με ρούχα μεγάλων σχεδιαστών κάνοντας μετατροπές είτε από στιλιστική άποψη, είτε για την ευκολία τους είτε γιατί έτσι εξυπηρετούσαν τα σενάρια χρήσης του πελατολογίου τους.
Και μπορεί όντως τα σχέδια των ενδυμάτων να μην ήταν συχνά αντικείμενο πατεντών όμως ακόμη και αυτή η βιομηχανία πέρασε την κρίση των πατεντών της. Η αλήθεια είναι ότι γύρω στα 1850 η βιομηχανία της μόδας και ειδικότερα ένα από τα πλέον βασικά μέσα παραγωγής της, η ραπτομηχανή υπήρξε αντικείμενο του πρώτου μεγάλου “πολέμου πατεντών” εφάμιλλου σε μέγεθος με τον σύγχρονο πόλεμο πατεντών που μαίνεται σε διάφορα μέτωπα.
Μπορούμε τελικά να πάρουμε μαθήματα από την βιομηχανία της μόδας; Νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να δούμε την ιστορία και να εξετάσουμε την σημερινή πραγματικότητα. Όπως θα δείτε από το βίντεο που ακολουθεί ακόμη και όταν ο προστατευτισμός του copyright και των πατεντών δεν υπάρχει η καινοτομία και η κερδοφορία είναι υπαρκτές. Από την άλλη και αυτό πρέπει να το υπενθυμίσουμε ότι ακόμη και ο πόλεμος των ραπτομηχανών ουσιαστικά τέλειωσε με την δημιουργία ενός κοινού αποθετηρίου πατεντών μεταξύ των κατασκευαστών ραπτομηχανών.
Δεν ξέρω αν ποτέ φτάσουμε να δούμε και άλλους τομείς της τεχνολογικής μας οικονομίας με την ίδια οπτική που βλέπουμε την βιομηχανία της μόδας, όμως όπως εκ των πραγμάτων χρειαζόμαστε φθηνή πρόσβαση σε ρούχα, και μέχρι ενός σημείου την έχουμε εξασφαλίσει, όσο η δραστηριότητες μας εξαρτώνται όλο και περισσότερο σε τεχνολογικές υποδομές θα υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη αυτές οι υποδομές να είναι προσβάσιμες σε μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού. Μπορεί την θέση της μοδίστρας της γειτονίας να την έχει η web designer του χωριού ή ο embedded developer της πόλης αλλά ίσως αυτή η εποχή είναι πολύ ποιο κοντά από ότι θέλουμε να πιστεύουμε… αν δεν έχει ήδη έρθει.
Αν θέλετε ρίξτε μια ματιά στο βίντεο (με Ελληνικούς υπότιτλους) που ακολουθεί.