η ελεύθερη κουλτούρα της μόδας… και η μοδίστρα της γειτονιάς

Πριν λίγες μέρες ο φίλος αναγνώστης του elkos.gr Δημήτρης Γλενταδάκης μου έστειλε ένα email σχετικά με την ομιλία της κυρίας Johanna Blackley για την ελεύθερη κουλτούρα της μόδας την οποία μπορείτε να δείτε παρακάτω. Βλέπετε στην βιομηχανία της μόδας δεν υπάρχει copyright ή πατέντα στο σχέδιο ενός ρούχου… η προστασία στην βιομηχανία της μόδας περιορίζεται στο εμπορικό σήμα και η πραγματικότητα είναι πως οι ίδια η βιομηχανία εκμεταλλεύτηκε αυτήν ακριβώς την ιδιαιτερότητα, ότι μπορούσε κανείς να αντιγράψει να βελτιώσει και να μετατρέψει τα ρούχα κατά το δοκούν, γιατί θεωρούνται χρηστικά αντικείμενα.

sewing machine photo
Photo by Internet Archive Book Images

Όμως πέραν από τα σημαντικά σίγουρα οικονομικά μεγέθη υπάρχει μια πτυχή της ιστορίας που δεν ανέπτυξε η κυρία Blackley στην ομιλία της, την οποία τυχαίνει να έχω ζήσει στο άμεσο περιβάλλων μου, αυτή της συνοικιακής μοδίστρας. Με λίγες πρώτες ύλες, μια ραπτομηχανή και μπόλικο ταλέντο μια μοδίστρα μπορούσε να δημιουργήσει μια τεράστια γκάμα πραγμάτων που έμοιαζαν πολύ με ρούχα μεγάλων σχεδιαστών κάνοντας μετατροπές είτε από στιλιστική άποψη, είτε για την ευκολία τους είτε γιατί έτσι εξυπηρετούσαν τα σενάρια χρήσης του πελατολογίου τους.

Και μπορεί όντως τα σχέδια των ενδυμάτων να μην ήταν συχνά αντικείμενο πατεντών όμως ακόμη και αυτή η βιομηχανία πέρασε την κρίση των πατεντών της.  Η αλήθεια είναι ότι γύρω στα 1850 η βιομηχανία της μόδας και ειδικότερα ένα από τα πλέον βασικά μέσα παραγωγής της, η ραπτομηχανή  υπήρξε αντικείμενο του πρώτου μεγάλου “πολέμου πατεντών” εφάμιλλου σε μέγεθος με τον σύγχρονο πόλεμο πατεντών που μαίνεται σε διάφορα μέτωπα.

Μπορούμε τελικά να πάρουμε μαθήματα από την βιομηχανία της μόδας; Νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να δούμε την ιστορία και να εξετάσουμε την σημερινή πραγματικότητα. Όπως θα δείτε από το βίντεο που ακολουθεί ακόμη και όταν ο προστατευτισμός του copyright και των πατεντών δεν υπάρχει η καινοτομία και η κερδοφορία είναι υπαρκτές. Από την άλλη και αυτό πρέπει να το υπενθυμίσουμε ότι ακόμη και ο πόλεμος των ραπτομηχανών ουσιαστικά τέλειωσε με την δημιουργία ενός κοινού αποθετηρίου πατεντών μεταξύ των κατασκευαστών ραπτομηχανών.

Δεν ξέρω αν ποτέ φτάσουμε να δούμε και άλλους τομείς της τεχνολογικής μας οικονομίας με την ίδια οπτική που βλέπουμε την βιομηχανία της μόδας, όμως όπως εκ των πραγμάτων χρειαζόμαστε φθηνή πρόσβαση σε ρούχα, και μέχρι ενός σημείου την έχουμε εξασφαλίσει, όσο η δραστηριότητες μας εξαρτώνται όλο και περισσότερο σε τεχνολογικές υποδομές θα υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη αυτές οι υποδομές να είναι προσβάσιμες σε μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού.  Μπορεί την θέση της μοδίστρας της γειτονίας να την έχει η web designer του χωριού ή ο embedded developer της πόλης αλλά ίσως αυτή η εποχή είναι πολύ ποιο κοντά από ότι θέλουμε να πιστεύουμε… αν δεν έχει ήδη έρθει.

Αν θέλετε ρίξτε μια ματιά στο βίντεο (με Ελληνικούς υπότιτλους) που ακολουθεί.

Ανοιχτό wifi και φυσικές καταστροφές

Πριν λίγες μέρες μετά το χτύπημα του τυφώνα Sandy η Νέα Υόρκη μια από τις πλέον εκτεταμένες, οριζόντια και κάθετα, μεγαλουπόλεις αντιμετώπισε μια από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές για την πόλη. Μια είδηση που μου έκανε εντύπωση εκείνες τις ημέρες ήταν ότι οι αρχές και οι πολίτες βασίστηκαν πολύ στην χρήση του διαδικτύου για πολλές από τις τηλεπικοινωνιακές τους ανάγκες. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με την Καναδέζικη εταιρεία Sandvine που παρέχει υπηρεσίες διαδικτύου η κίνηση στο Skype ανέβηκε κατά την διάρκεια της καταιγίδα (ομολογώ ότι δεν γνωρίζω ακριβώς σε ποια δεδομένα ακριβώς έχουν βασιστεί).

disaster wireless photo

Μετά από αυτή την φυσική καταστροφή μου έκαναν πολύ εντύπωση εικόνες των κατοίκων της Νέας Υόρκης που καθόντουσαν έξω από κατάστημα  γνωστής αλυσίδας καφέ για να χρησιμοποιήσουν το ανοιχτό WiFi στα κινητά τους γιατί τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας δεν λειτουργούσαν.  Από την άλλη πολλές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης όχι μόνο έβγαζαν ανακοινώσεις για το κοινό σε υπηρεσίες όπως το twitter και το Facebook αλλά καλούσαν τους πολίτες να χρησιμοποιήσουν κοινωνικά  δίκτυα για να επικοινωνήσουν με τους αγαπημένους τους.

Phone lines may be congested during/after #Sandy. Let loved ones know you’re OK by sending a text or updating your social networks.

— FEMA (@fema) October 29, 2012

Θυμάμαι από το Μάιο του 2012 είχα διαβάσει ένα άρθρο που οι Ιταλικές αρχές μετά τον φονικό σεισμό στην ζητούσαν από τους πολίτες να βγάλουν τα password από τα WiFi τους για να βοηθήσουν τα σωστικά συνεργία.

Με αυτά το μυαλό μας ίσως πρέπει να δούμε με άλλο μάτι την πρωτοβουλία ΟpenWireless στην οποία συμμετέχουν διάφορες οργανώσεων μεταξύ των οποίων το Electronic Frontier Foundation. Στόχος του OpenWireless είναι να δοθεί η δυνατότητα στους χρήστες να ανοίγουν το WiFi τους χωρίς να έχουν επιπτώσεις σε ζητήματα ασφάλειας και bandwidth αλλά και με την νομική κάλυψη του συμβολαίου που υπογράφει κανείς με τον παροχέα υπηρεσιών διαδικτύου του. (Είναι πιθανόν το συμβόλαιο σας να απαγορεύει την χρήση του δικτύου σας από τρίτους, ειδικά στις ΗΠΑ αυτός είναι συνήθης όρος).

Η πρωτοβουλία OpenWireless προτείνει πέραν από την χρήση απλών ανοιχτών δικτύων την χρήση λογαριασμών επισκεπτών, μια λειτουργία που πολλά router έχουν από κατασκευής ή χρησιμοποιώντας το OpenWRT όπου αυτό είναι δυνατόν.

To OpenWireless προβάλει αρκετά επιχειρήματα υπέρ της χρήσης ανοιχτών δικτύων WiFi, μερικά από τα οφέλη  που προβάλει είναι

  • η δυνατότητα ανάπτυξης νέων συσκευών υψηλής τεχνολογίας που θα συνδέονται σε ανοιχτά WiFi δίκτυα
  • η χρήση ανοιχτών δικτύων ειδικά στα εμπορικά κέντρα από τους τοπικούς δήμους σαν μέσο τόνωσης της εμπορικής δραστηριότητας
  • τα θέματα ιδιωτικότητας που προκύπτουν από την χρήση παροχών κινητής τηλεφωνίας (Ειδικά αν δείτε τους όρους χρήσης της Verizon που ουσιαστικά επιτρέπουν την καταγραφή των ιστοσελίδων που επισκέπτεστε που με κάνουν να αναρωτιέμαι αν υπάρχει κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα)
  • είναι καλύτερη αξιοποίηση του διαθέσιμου φάσματος συχνοτήτων
  • συμβάλει στην γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος (σε μια χώρα με αρκετούς νεόπτωχους ίσως το χάσμα αυτό είναι εντονότερο από ότι στις ΗΠΑ)
  • αριθμεί οφέλη για τις υπηρεσίες ανάγκης που είδαμε παραπάνω

Προσωπικά, έχω επιλέξει το δίκτυο WiFi του σπιτιού μου να είναι ανοιχτό περισσότερο σαν μια παροχή προς τους επισκέπτες του σπιτιού μου. Σπάνια έχω δει κάποιον να συνδέεται στο δίκτυο μου χωρίς την άδεια μου, και τις δύο-τρεις φορές που συνέβη αυτό και το πήρα χαμπάρι οφείλω να ομολογήσω από ότι φάνηκε ήταν απλά γείτονες που τσέκαραν τα mail τους γιατί είχε ένα πρόβλημα στην περιοχή μας η εταιρεία που τους παρείχε υπηρεσίες σταθερής τηλεφωνίας.

Από την άλλη πέραν του ότι είναι πιθανό να παραβιάζει κανείς τους όρους του συμβολαίου που έχετε συνάψει με την εταιρεία παροχής τηλεπικοινωνιών. Ένα ακόμη νομικό ζήτημα ίσως θα μπορούσε να προκύψει αν κάποιος χρησιμοποιώντας το δίκτυο σας διαμοίραζε περιεχόμενο που είναι κάτω από copyright ή έκανε κάποια άλλη παράνομη πράξη μέσω διαδικτύου. Αν και ακόμη και τα “ασφαλή” και “κλειδωμένα” δίκτυα WiFi μπορούν να ξεκλειδωθούν συνεπώς αυτό το  αντι-επιχείρημα  για την υιοθέτηση του είναι αρκετά συζητήσιμο.

Όσο αφορά τα ζητήματα ασφάλειας και bandwidth νομίζω ότι λύνονται σε επίπεδο hardware με το OpenWRT που και λογαριασμούς guest μπορεί να δημιουργήσει κανείς, και να βάλει όρια στις ταχύτητες που διατίθεται ανά περίπτωση.

Στην Ελλάδα, και ειδικά στην Αθήνα που μένω και δραστηριοποιείται το AWMN, έχουν γίνει και γίνονται διάφοροι πειραματισμοί με το WiFi και έχει συγκεντρωθεί μπόλικη τεχνογνωσία σε επίπεδο που θα ζήλευαν σε πολλά άλλες Ευρωπαϊκές (και όχι μόνο) πόλεις. Νομίζω ότι το OpenWiFi αξίζει αν όχι να υιοθετήσει κανείς τις πρακτικές του, να ενημερώνεται για αυτό και να εξετάζει σοβαρά την υιοθέτηση των προτάσεων του.

Εσείς τι πιστεύετε; Έχετε ανοίξει κάποιο από τα WiFi δίκτυα που διαχειρίζεστε; Ποίοι ήταν οι παράγοντες που σας έκαναν να πάρετε την απόφαση αυτή;

Μάθετε τα βασικά της SQL

Η γλώσσα προγραμματισμού σχεσιακών βάσεων δεδομένων SQL είναι εδώ και χρόνια ένα βασικό εργαλείο για την λειτουργία του web όπως τον ξέρουμε σήμερα και πλέον έχει φτάσει να χρησιμοποιείται σε μια σειρά  εφαρμογών ακόμη και σε κινητά τηλέφωνα (μέσω της SQLite).  Ο Rahul Batra ανέβασε στο Dream In Code ένα pdf e-book με κάποιες βασικές αρχές της SQL που νομίζω αξίζει να διαβάστε αν κάνετε τα πρώτα σας βήματα στην SQL (ή αν σκέφτεστε να τα κάνετε) νομίζω ότι είναι μια καλή αρχή.

sql photo
Photo by salgo1960

Αν θέλετε ρίξτε του μια ματιά. Έχω εδώ και ένα τεταρτάκι που το διαβάζω και αν και σίγουρα οι δικές μου περιορισμένες γνώσεις καλύπτονται κάτι μου λέει ότι υπάρχουν αναγνώστες που μπορούν να φτιάξουν αντίστοιχα e-books και στην γλώσσα μας.

Tο ανοιχτού κώδικα υλικό… σύμφωνα με τους δημιουργούς του

Δεν είναι η πρώτη φορά που σε αυτό το blog αναφέρομαι σε ανοιχτού κώδικα hardware, (χαρακτηριστικά παράδειγμα ενός τέτοιο υλικού είναι το Lasersaur και το printbot ενώ έχει αποτελέσει την βάση του hardware της ανοιχτού κώδικα αγροτεχνολογίας). Για τις ανάγκες της κοινότητας του ανοιχτού hardware έχει συσταθεί ένας νέος οργανισμός το Open Source Hardware Association ή OSHWA.

Μεταξύ άλλων ο νέος αυτός οργανισμός ήρθε σε συμφωνά με το OSI, το Open Source Initiative για τη χρήση του λογότυπου του ανοιχτού hardware που μέχρι πρόσφατα ήταν ανεπίσημο, και έμοιαζε πολύ με το λογότυπο του OSI. Ένας από τους ρόλους του OSHWA είναι η ενημέρωση του κοινού για το τι είναι το υλικό ανοιχτού κώδικα.

Το βίντεο που ακολουθεί περιγράφει το τι είναι υλικό ανοιχτού κώδικα, μαζί με ένα παλαιότερο βίντεο από το EEVblog που είχα δημοσιεύσει παλιότερα νομίζω ότι είναι ο καλύτερος τρόπος για να εξηγήστε σε γενικές γραμμές σε κάποιον που δεν έχει άμεση σχέση με το αντικείμενο τί είναι hardware ανοιχτού κώδικα.

Βασίλης Κωστάκης: Περί πνευματικής ιδιοκτησίας και άλλων δαιμονίων

Αναδημοσιεύω αυτό το απόσπασμα από το βιβλίο του Βασίλη Κωστάκη, Ομότιμο Μανιφέστο που σύντομα θα εκδοθεί από τις Βορειοδυτικές Εκδόσεις. Όπως όλα τα βιβλία των Βορειοδυτικών Εκδόσεων  το βιβλίο θα είναι διαθέσιμο κάτω από άδειες creative commons.

“Η αφθονία αποτελεί τη φυσική κατάσταση της πληροφορίας σε αντίθεση με την επικρατούσα αντίληψη περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Η πνευματική ιδιοκτησία, με τη μορφή αυστηρών αδειών πνευματικών δικαιωμάτων ή πατεντών, συνεχώς προσπαθεί να δημιουργήσει τεχνητές καταστάσεις σπανιότητας ώστε να κερδοσκοπήσει. Η πληροφορία, δηλαδή τα δεδομένα, ο πολιτισμός και η γνώση, γεννιέται ελεύθερη και επιτρέπει στον καθένα να τη χρησιμοποιήσει δημιουργώντας κάτι νέο. Έχει μηδενικό κόστος αναπαραγωγής και η δημόσια χρήση της αυξάνει την ίδια της την αξία. Από την άλλη, η πνευματική ιδιοκτησία με τη σημερινή της μορφή, ένα συρματόπλεγμα που αντί να προστατεύει χαράζει τη σάρκα της πληροφορίας, δημιουργεί μονοπωλιακές καταστάσεις και γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνη για την ελεύθερη έκφραση, την καινοτομία, τον πολιτισμό, την κοινωνία.”

Ελπίζω όταν με το καλό εκδοθεί το Ομότιμο Μανιφέστο να μπορέσω να το διαβάσω και να μοιραστώ μαζί σας τις σκέψεις μου.


Mac Mini-MS Windows-Intel

Πολλές φορές η εταιρεία apple είχε επιδείξει μια στάση εχθρική προς τα ανοιχτά πρότυπα. Στο παρελθόν η apple είχε διαθέσει στην αγορά εξαιρετικούς υπολογιστές με πολλές καινοτομίες. Τα μηχανήματα της Apple είχαν γραφικό περιβάλλον και ποντίκι όταν τα PC δούλευαν με DOS promt. Γιατί όμως σήμερα όλοι (σχεδόν) δουλεύουμε με PC;

Mac Mini photo
Photo by DeclanTM

Τα PC είναι σαφώς ένα σύστημα ανοιχτό. Κάθε εταιρεία που διαθέτει την απαρα’ιτητη τεχνογνωσία μπορεί να εξελίξει hardware και software. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των κατασκευαστών περιόρισε σε λογικότερα αν και μικρότερα νούμερα τα περιθώρια κέρδους στους κατασκευαστές περιφερειακών ενώ η ποιότητα κατασκευή και η αξιοπιστία του hardware ανέβηκε κατά πολύ.

Αντίθετα τα Mac φτιάχνονται μόνο από την Apple, μόνο με τεχνογνωσία της Apple μπορείς να φτιάξεις προγράμματα για Mac ή hardware για Mac, σαφώς η τεχνολογία της ήταν πιο κλειστή αν και πρωτοπόρα.

Η Apple έχανε έδαφος συνεχώς ειδικά με το συνδυασμό Windows 98 και Pentium φαινόταν ότι τα Wintel μηχανήματα ήταν οι απόλυτοι κυρίαρχοι στoυς υπολογιστές γραφείου-σπιτιού. Πράγματι το μερίδιο της MS και της Intel στην αγορά υπολογιστών ήταν υψηλότατο. Η Apple ατένιζε ένα δυσοίωνο μέλλον και όμως επιβίωσε.

Για να επιβιώσει βασίστηκε εν πρώτης σε unix λειτουργικό σύστημα, έτσι το MacOS X είναι μια μετατροπή του BSD. Ta unix-based os έχουν σχεδιαστεί να λειτουργούν πάνω σε αυτό που λέμε Internet από την εποχή που αυτό ονομαζόταν DARPAnet και ήταν προνόμιο των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ, μερικών ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων, βασικό προτέρημα των συστημάτων unix και ειδικά του BSD είναι η ασφάλεια του συστήματος και η σταθερότητα λειτουργίας του. Το MacOS X φυσικά δεν είναι μια διανομή BSD είναι ένα λειτουργικό σύστημα εμπορικό που όμως βασίζεται επάνω στο BSD.

Παρά την σαφή ανανέωση που έδωσε το MacOS X χρειαζόταν κάτι παραπάνω, έτσι η Apple αποφάσισε μέσα στο 2006 να αφήσει την πλατφόρμα του PowerPC που είχε βασιστεί εδώ και χρόνια και να αρχίσει να χρησιμοποιεί επεξεργαστές (Dual Core) της Intel. Αυτό θα της έδινε την δυνατότητα να έχει μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους στους υπολογιστές της με σαφώς ανώτερες επιδόσεις.

Πολλοί χάρηκαν ιδιαίτερα πιστεύοντας ότι έτσι θα μπορούσαν να περάσουν Windows στα νέα Mac τους, ήδη στα πρώτα MacMini o ίδιος ο Linus Torvalds δούλευε Linux αλλά ο πυρήνας του Linux υποστηρίζει μια ευρεία γκάμα επεξεργαστών σε αντίθεση με τα Windows που ούτε θεωρητικά δεν υποστήριζαν τους επεξεργαστές της Apple. Η απογοήτευση τους ήταν προσωρινή η Apple έβγαλε σε Beta έκδοση το boot-camp που δίνει την δυνατότητα dual boot σε macos ή σε windows στα καινούρια αυτά μηχανήματα φυσικά η διαδικασία είναι αρκετά δύσκολη αλλά τώρα έιναι εφικτό.

Η πολιτική αυτή της εταιρεία δείχνει την ανάγκη των εταιριών (ειδικά αυτών κατασκευής hardware) να προσφέρουν τα προϊόντα τους σε μια όλο και μεγαλύτερη δεξαμενή αγοραστών, που θα θέλουν και θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν λογισμικό της επιλογής τους σε μηχανήματα της επιλογής τους.

Μεγάλες εταιρίες και ανοιχτό λογισμικό

Το τελευταίο καιρό είδα μια αλλαγή στην συμπεριφορά των μεγάλων εταιρειών πληροφορικής και ηλεκτρονικών σχετικά με το ανοιχτό λογισμικό και τις επεμβάσεις στον κώδικα τους. Εταιρείες όπως η Novell και η Sun έχουν διαθέσει σημαντικά τμήματα του κώδικα λογισμικού τους στις κοινότητες προγραμματιστών. Την αρχή την είχε κάνει η netscape με το mozilla foundation… φυσικά πολύ θα έρθουν να πουν “μα ποιός χρησιμοποιεί navigator σήμερα;” Σωστά αλλά… σήμερα υπάρχει ο Firefox άλλωστε η netscape δεν πουλούσε το Navigator… δωρεάν ήταν.

corporate photo


Ακόμη και εταιρείες Hardware κάνουν βήματα για να διευκολύνουν την διεύρυνση στις ανοιχτές κοινότητες. Η Linksys παρήγαγε το wireless router της WRT54G που στις εκδόσεις V1-4 είχε αρκετή μνήμη για να του αφαιρέσει κάποιος το firmware και να βάλει κάτι βασισμένο σε Linux είτε για να δουλεύει το μηχάνημα σαν client είτε για να του προσδώσει άλλες δυνατότητες. Το μηχάνημα πουλούσε αρκετά καλά παρά ότι στην αγορά ήταν γνωστό ότι το ράδιο κομμάτι του δεν ήταν πολύ ευαίσθητο. Όταν παρήγαγε την έκδοση 5 η συσκευή είχε πολύ μικρή μνήμη flash και ήταν αδύνατο πρακτικά να φλασαριστεί με firmware βασισμένο σε linux. Οι πωλήσεις της έπεσαν ραγδαία και ήταν φυσικό ένα κομμάτι της αγοράς βασιζόταν στην δυνατότητα να “hackέψει” την συσκευή. Μια εταιρεία του μεγέθους της linksys φυσικά όταν είδε την αλλαγή στις πωλήσεις έκανε κάτι πολύ απλό… προώθησε στην αγορά μια νέα συσκευή το WRT54L (L …for Linux?) φυσικά τόνιζε ότι το φλασάρισμα της συσκεύης παραβίαζε την εγγύηση της αλλά αυτή την φωρά η μνήμη της συσκευής ήταν αρκετή για να περάσουν firmware βασισμένα σε linux.

Μήπως τελικά οι ανοιχτές κοινότητες αντί για κίνδυνος προς της εταιρίες αντί για κάτι περιθωριακό είναι το κλειδί για την ανάπτυξη συστημάτων σε μια εποχή που μόλις και μετά βίας συνέρχεται από την οικονομική κρίση των εταιριών πληροφορικής στις αρχές τις δεκαετίας;